Als je er voor staat.

Ons eerste contact

Laura (dit is niet haar echte naam) was een beetje van mijn leeftijd, maar had een andere functie en was in haar professie vooral gericht op het lichamelijk welbevinden van de patiënt. Maar als geestelijk verzorger was ik net als zij integraal onderdeel van de zorgverlening. Eerst stond ze wat sceptisch tegenover mijn functie, maar door wat informele gesprekjes veranderde dat langzamerhand.
Op een dag zag ik Laura huilend aan de telefoon op de gang lopen. Hoewel het vaker voorkomt dat patiënten en/of familie emotioneel zijn vanwege de kwetsbare situatie waarin zij zich bevinden, was dit vrij ongewoon voor de positie waarin zij verkeerde. Ik kon de neiging niet weerstaan om haar toch te contacten over dat wat ik bij haar had gezien.
De snelheid van haar werkdag maakt het alleen onmogelijk om haar persoonlijk te spreken; tegelijkertijd was onze relatie ook niet zo dat ik dit ook zomaar zou doen. Een mailtje zou een passend communicatiemiddel zijn, bedacht ik. Zo kon ze in haar eigen tijd reageren en mij eventueel op een afstand houden.

Ze reageerde en vertelde dat ze als leidinggevende midden in een zakelijk conflict beland was en dat haar vooral het een ander door haar eigen vakgroep verweten werd. Ik reageerde nog een keer per mail, maar daar bleef het bij.
Later kwam ze toch nog een keer mijn kamer binnen en wilde ze nog iets toevoegen aan haar reactie. Dat het allemaal teveel was…. Haar gezin, wetenschappelijke artikelen produceren, haar werk op de afdeling, etc.
Maanden verstreken dat we elkaar groetend op de gang voorbij liepen, maar niet spraken.

Collega’s
Tijdens de lunch schoof ik nog weleens aan bij mijn collega’s op de verschillende afdelingen. Je merkt dat ze eerst weinig durven te zeggen (de dominee is immers op bezoek), later blijkt dat ik ook gewoon een mens ben zoals zij en durfden ze meer te zeggen.
De naam van Laura viel ook nog weleens …. En dan vooral in negatieve zin. Dan bedoel ik dat er over haar geroddeld werd! Ze moesten eens weten, dacht ik. Wat kunnen wij ons in anderen vergissen…. Wat hebben wij soms snel ons oordeel klaar.
En dat gebeurde vaker vanwege de vrijplaats die ik hen kon bieden. Dat bijvoorbeeld een afdelingshoofd soms haar hart wilde luchten over een vervelend akkefietje op de afdeling, terwijl een andere collega verpleegkundige dit ook wilde doen over datzelfde afdelingshoofd. Wat ik heb onze God gebeden om wijsheid en de leiding van Zijn Geest. En natuurlijk is er professioneel gezien ergens een grens, want je kunt niet altijd met beiden tegelijkertijd integer oplopen.

Als je er midden in zit
Terug naar Laura. Op een willekeurige dag raak ik in gesprek met een collega. Dat gesprek vond plaats vlak voor ons stiltecentrum. Hoewel de deur van die ruimte vaak dicht zat, veroorzaakte de aanwezigheid van die deur regelmatig voor persoonlijke gesprekken op de stoelen die ervoor stonden.
Tijdens dat gesprek kwam Laura er opeens ook bij staan. Ze vroeg aan mij of ik ook wat tijd voor haar had… Ze had een vraag. Mijn vermoeden was dat het om een patiënt ging waar we beide bij betrokken waren. Ik gaf aan dat we samen wel even in het stiltecentrum konden gaan zitten.

Haar vraag bleek echter een persoonlijke vraag te zijn. Niet eentje in de categorie: geloof, godsdienst, religie, maar op medisch ethisch vlak.
Ze vertelde met haar man verschillende ivf pogingen te hebben ondernomen en een aantal kinderen te hebben ontvangen. Zowel de weg naar de ivf, als de ivf zelf, als ook de zwangerschap waren lichamelijk en mentaal heel zwaar geweest.
Met haar man hadden ze echter nog altijd de wens om een zoon te krijgen. Ze vertelde dat ze aankomende zondag naar de VU zou gaan voor het starten van een volgend traject. In alles wat ze non-verbaal communiceerde, liet ze blijken daar niet toe in staat te zijn. Uiteindelijk noemde ze lichamelijke, mentale en argumenten op sociaal vlak om het niet te doen. Ze vroeg mij wat ik er van vond en ik gaf aan dat ze er zelf volgens mij wel uit was. Maar dat was nog niet eens het lastige… Er was iets wezenlijks veranderd…

Is dit leven?
Toen ze voor de beslissing stonden om het ivf traject in te gaan, waren ze van mening dat je embryo’s niet als volwaardig leven kon zien. Nu was dat veranderd en begon ze te twijfelen. Ze had nog uitzonderlijk veel embryo’s in het ziekenhuis liggen en wat als dat nu toch leven zou zijn, was ze dan niet moreel verplicht om alsnog dit traject in te gaan?
En toen kwam ze met de vraag: Wat vindt jij? Is dit leven?
Ik heb nog nooit zo’n lastige vraag gehad denk ik. Er zijn ook lastige geloofsvragen (die ik ook bij mezelf herken), maar dit ging voor mijn gevoel nog wat dieper. Een volgend traject zou ze niet meer aankunnen, maar de opties die dan overblijven: 1) gebruiken voor wetenschappelijk onderzoek of vernietigen. Kiezen voor het minst kwade… Zo concludeerden we.
Het verbaasde mij allereerst dat ze met die vraag naar mij toekwam. Zodoende vroeg ik haar ook waarom ze dat had aangedurfd. Toen gaf ze het volgende antwoord… ’Omdat je liberaal bent en ik in jouw werkwijze iets proef wat ik waardeer en wat ik bij het bespreken van zo’n onderwerp nodig heb’.
Omdat ik mezelf in de leer als orthodox bestempel, moest ik van binnen echt even lachen bij het begrip ‘liberaal’. Maar tegelijkertijd was ik wel blij met deze opmerking, want dat is wel de houding die ik wil aannemen: aansluiten bij waar de ander is/zonder oordeel. Tegelijkertijd wist ze dat ik een christelijke geloofsovertuiging heb, maar dit was geen drempel om dit met mij te bespreken.
Echt heel bijzonder dat ze dit deed, maar het antwoord was natuurlijk verre van eenvoudig.
Gedurende het ivf traject vond er een existentiële heroverweging plaats: Laura begon over wezenlijke zaken in het leven anders te denken.

En is dat niet vaker zo? Bij u als gelovige of als ongelovige? Van tevoren kun je allerlei verwachtingen hebben van het leven, doelen stellen, leven vanuit bepaalde (christelijke) normen en waarden en dat gebeurt iets waardoor we aan het nadenken worden gezet. Als je er voor staat……. Ook ons godsbeeld kan daardoor veranderen.
Voor gelovigen zijn deze momenten te bestempelen als beproevingen. Zorg er aub voor dat U God er bij betrekt, dat U met hem de worsteling aangaat, zoals de psalmdichters dat doen. Voor ongelovigen kan het de druppel zijn om afscheid te nemen van onze God. Ook al geloofde Laura niet in het bestaan van God: ze werd wel aan het denken gezet. Zij kwam naar mij toe, omdat we (meen ik) langzamerhand een vertrouwensrelatie mochten opbouwen…. Iets waar ik de hand van God echt in heb ervaren. Het voelde echt als een geschenk. En ja het was lastig die vraag!
Laten wij proberen, met de hulp van Zijn Geest, om ook relaties op te bouwen in onze omgeving en er juist te zijn als de ander te maken krijgt met de wezenlijke zaken van het leven…. En met die ander op te lopen.

Wilt u reageren op deze blog? Graag!
[email protected]

Hartelijke groet,

Theotimus Streefkerk
Kerkelijk werker